نمو نه گزارش حسابرسی مالیاتی موضوع ماده ۲۷۲ الحاقی قانون مالیاتهای مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم وجهت استفاده سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی منتشر شده است ، لذا سازمان حسابرسی و حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ملزم هستند در تهیه گزارش شرکتها و موسسات مورد حسابرسی دقیقا وفق فرم مدکور عمل نمایند، به نحوی که پاسخ مندرج در تمامی قسمتهای آن از جمله رعایت تکالیف مقرر در نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک ، معاملات با اشخاص ثالث ، مالیات تکلیفی و هزینه ها و … دقیقا داده شود . علاوه بر لزوم تدقیق در مندرجات فرم یاد شده و پاسخگوئی به هر یک از موارد ، حسابداران مزبور در رسیدگی و تنظیم گزارش ملزم به رعایت قوانین و مقررات مالیاتی و استاندارد های حسابرسی می باشند که در این مقوله به ذکر برخی نکات مهم به شرح زیر اکتفا  می شود:

-ضمنا در بندهای ذیل منظور از حسابرس مالیاتی ، سازمان حسابرسی یا حسابداران رسمی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی   می باشند.

۱-مبنای تعیین درآمد مشمول مالیات ،قانون مالیاتهای مستقیم و مقررات مربوط به آن است که عندالاقتضاء با در نظر گرفتن سایر قوانین موضوعه از جمله قانون تجارت ، قانون محاسبات عمومی ، قوانین بودجه سنواتی و اساسنامه قانونی شرکتهای دولتی و استانداردهای حسابداری (تا آن حد که مغایرت با قانون مالیاتهای مستقیم نداشته باشد) اعمال می شود.

۲-در تعیین درآمد مشمول مالیات ، چنانچه در قانون مالیاتهای مستقیم صراحتی نسبت به موضوع نداشته باشد ولی سایر قوانین موضوعه دارای حکم معین در آن مورد باشند ، حکم مزبور ملاک عمل قرار خواهد گرفت ، بدیهی است در موارد سکوت و ابهام ، به ترتیب بخشنامه ها و دستورالعمل های سازمان امور مالیاتی کشور ، آراء هیات عمومی شورای عالی مالیاتی و نیز استاندارد های حسابداری ملاک عمل خواهد بود.

۳-در تعیین درآمد مشمول مالیات ، شرایط و احکام هزینه های قابل قبول و استهلاکات موضوع فصل دوم از باب چهارم (مواد ۱۴۷ تا ۱۵۱ ) قانون مالیاتهای مستقیم و مصوبات هیات وزیران و وزیر امور اقتصادی و دارائی حسب مورد در باره هزینه های قابل قبول ملاک عمل خواهد بود.

۴- هر گاه حسابرس مالیاتی در اجرای بند الف ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم به موارد ایرادی اعم از آیین نامه تحریر دفاتر یا موازین قانونی و …برخورد نماید که به اعتبار دفاتر خللی وارد ننماید و تعیین درآمد واقعی مشمول مالیات امکان پذیر باشد ، ضمن درج موارد ایراد در گزارش خود ، درآمد مشمول مالیات را تعیین خواهد کرد و در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک مزبور برای محاسبه درآمد مشمول مالیات غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و     آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود ، باید موضوع را بطور کتبی و با ذکر دلایل و اظهار نظر نسبت به عدم کفایت اسناد و مدارک و دفاتر قانونی برای امر حسابرسی مالیاتی به اداره امور مالیاتی ذیربط اعلام نماید ، در این صورت حسابدار رسمی تکلیفی به تهیه و تنظیم گزارش حسابرسی مالیاتی ندارد و اداره امور مالیاتی مکلف است مطابق مقررات موضوعه نسبت به رسیدگی و تعیین درآمد مشمول مالیات اقدام نماید.

۵-چنانچه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان حسب مورد تسلیم اداره امور مالیاتی ذیربط نشده باشد رسیدگی و تعیین درآمد مشمول مالیات به عهده اداره امور مالیاتی خواهد بود.

۶-چنانچه قبل یا بعد از صدور برگ تشخیص مالیات ، اطلاعات و مدارکی در مورد فعالیتهای مالی به دست آید که در نتیجه نیاز به بررسی دفاتر و اسناد و مدارک مودی ذی ربط و توضیحات تکمیلی حسابرس باشد ، رییس اداره امور مالیاتی موضوع را با ذکر مصداق به طور کتبی از حسابرس استعلام خواهد نمود که به ترتیب زیر عمل خواهد شد:

الف-حسابرس مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام ، دفاتر و اسناد و مدارک مربوط را بررسی و در صورتی که فعالیت مزبور در دفاتر ثبت نشده باشد ، موضوع عدم ثبت فعالیت مالی را بطور کتبی به اطلاع رییس اداره        امور مالیاتی برساند، در این صورت اداره امور مالیاتی بر اساس پاسخ واصل شده مطابق قانون و مقررات موضوعه اقدام خواهد نمود.

ب-در صورتی که فعالیت مالی مزبور در دفاتر ثبت شده باشد ، حسابرس مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام ، ثبت فعالیتهای مورد استعلام در دفاتر مودی را ضمن توضیحات تکمیلی با ذکر شماره سند حسابداری همراه با تصویر اسناد حسابداری و مدارک ضمیمه به آن ، بطور کتبی به اطلاع رییس اداره امور مالیاتی برساند.در صورتی که پاسخ حسابرس با توجه به قسمت اخیر تبصره (۱) ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم و اسناد و مدارک ارسالی و توضیحات تکمیلی ارائه شده ، به نظر رییس اداره امور مالیاتی با قانون و مقررات مربوط تطبیق ننماید ، اداره امور مالیاتی موضوع را با شرح استدلال عدم پذیرش به هیت سه نفره موضوع بند (ب) تبصره یک ماده (۶) آیین نامه اصلاحی تبصره (۴) قانون

استفاده از خدمات تخصصی حسابداران ذیصلاح بعنوان حسابداران رسمی ارجاع خواهد نمود.

د- در صورتی که حسابرس مالیاتی ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام نسبت به ارائه پاسخ لازم به رییس اداره  امور مالیاتی اقدام نکند، اداره امور مالیاتی با استعلام و یا مراجعه به مودی طبق قانون و مقررات موضوعه اقدام خواهد نمود.

۷- اشخاصی که انجام حسابرسی مالیاتی را به حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی و یا سازمان حسابرسی ارجاع می نمایند ، مکلفند یک نسخه از قرارداد حسابرسی مالیاتی را همراه با اظهارنامه مالیاتی به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.(رای دیوان عدالت اداری)

۸- اداره امور مالیاتی گزارش حسابرسی مالیاتی را بدون رسیدگی قبول و مطابق مقررات برگ تشخیص مالیات را صادر  می نماید . قبول گزارش حسابرسی مالیاتی موکول به آن است که مودی گزارش حسابرسی مالی را ضمیمه گزارش حسابرسی مالیاتی همراه با اظهارنامه مالیاتی یا حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نموده باشد.

- چنانچه قبل از صدور برگ تشخیص مالیات نسبت به ارائه گزارش حسابرسی مالیاتی در خصوص بندهای “ب” (هزینه های قابل قبول، استهلاکات) و “ج”( مالیاتهای تکلیفی و حقوق) ماده ۵ آیین نامه اجرایی و معافیتهای مالیاتی نیاز به توضیحات تکمیلی حسابرس مالیاتی باشد ، رئیس اداره امور مالیاتی موضوع را با ذکر مصداق به طور کتبی از حسابرس مالیاتی استعلام خواهد نمود که به ترتیب زیر عمل خواهدشد:

الف- حسابرس مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام، توضیحات تکمیلی را به رئیس اداره  امور مالیاتی ارائه نمایند، در غیر این صورت و یا اعلام عدم دسترسی به دفاتر و اسناد و مدارک مودی از سوی حسابرس مالیاتی، اداره امور مالیاتی با استعلام و یا مراجعه به مودی مطابق مقررات موضوعه جهت رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات و مالیاتهای تکلیفی مودی اقدام خواهد نمود.

ب- در صورتی که نظر حسابرس مالیاتی با توجه به قسمت اخیر تبصره(۱) ماده (۲۷۲)قانون مالیاتهای مستقیم از لحاظ انطباق با قانون و مقررات مالیاتی حسب نظر رئیس اداره امور مالیاتی کافی به مقصود نباشد، موضوع به هیئتی متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور و شورای عالی جامعه حسابداران رسمی (نماینده سازمان حسابرسی در مورد گزارشهای حسابرسی مالیاتی آن سازمان) و یک نفر از حسابداران رسمی به انتخاب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور ارجاع می گردد، هیئت با حضور کلیه اعضا رسمیت یافته و رای اکثریت اعضای هیئت مذکور، مورد قبول سازمان امور مالیاتی کشور ، جامعه حسابدارن رسمی و سازمان حسابرسی بوده و مبنای حل و فصل پرونده ذی ربط قرار خواهد گرفت.

۹-کلیه درآمدهای ابرازی یا شناخته شده توسط حسابرس مالیاتی ازجمله درآمد حاصل از تسعیردارائیها و بدهیهای ارزی مشمول مالیات است ، مگرآنکه دلایل قانونی مبنی برمعافیت تمام یا برخی اقلام اقامه شود و یا به لحاظ تعلق مالیات به طرق خاص ( مواردی که طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم دارای نرخ جداگانه ای هستند مانند نقل وانتقال قطعی املاک ،  حق واگذاری محل، نقل و انتقال سهام ، سود حاصل ازسرمایه گذاری و…)، ازشمول مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی موضوع ماده ۱۰۵ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مستثنی شده باشد .

۱۰- درمورد تعدیلات بایستی کلیه اقلام بستانکارحساب تعدیلات سنواتی به درآمد مشمول مالیات افزوده شود. مگرآنکه به طریقی دردرآمد مشمول مالیات سنوات قبل منظورشده ویا از معافیت مالیاتی قانونی برخوردار باشد ویا طرف حساب آن هزینه ای بوده که بوسیله مأموران مالیاتی غیرقابل قبول تلقی و از حساب هزینه برگشت شده باشد واقلام بدهکارحساب تعدیلات سنواتی نیز، چنانچه ماهیت هزینه قابل قبول را داشته وقبلاً به حساب هزینه منظورنشده باشد. باید جزء هزینه های قابل قبول محسوب شود.

۱۱- فعالیتهایی که درآمد آن به موجب قوانین ومقررات از پرداخت مالیات معاف و یا مشمول نرخ جداگانه ای بوده ، زیان مربوط به آن فعالیتها قابل کسر از درآمدها نبوده ، و هزینه های مرتبط با آنها نیز جزء هزینه های قابل قبول منظور نخواهد شد. توجه شود که در صورت منفک نبودن هزینه ، قدرالسهم مربوط به فعالیتهای معاف و غیرمعاف و مشمول مالیات مقطوع بایستی با روشهای مناسب محاسبه و منظورگردد.

۱۲- حسابرس مکلف است کاربرگ های حسابرسی مالیاتی را در پرونده ای جداگانه به نام پرونده مالیاتی بایگانی و  خلاصه ای از وضعیت هر سال را به ترتیب در پرونده های جاری و دائمی در قسمتهای مربوط نگهداری نماید .

۱۳- چنانچه حسابرس مالیاتی در رسیدگی های خود به مواردی برخورد نماید که تشریح آنها ضمن قسمتهای منظورشده در فرم میسر نباشد ، بایستی طی یادداشتهای جداگانه ضمیمه فرم گزارش ، توضیحات لازم را بدهد.

۱۴- گزارش حسابرسی مالیاتی تنظیمی طبق نمونه فوق الاشاره همراه با مستندات مربوط به انضمام گزارش حسابرسی مالی باید به مودی تسلیم و از طریق مودی در اختیار اداره امور مالیاتی قرارگیرد.

۱۵- ازآنجا که برای امرحسابرسی مالیاتی دسترسی به ترازنامه و حساب سود و زیان و سایراسناد و مدارک و اطلاعات و سوابق مالیاتی ضروری است ، ادارات امور مالیاتی ذی ربط در صورت مراجعه حسابرس مالیاتی ، همکاری های لازم را معمول و پرونده مالیاتی و اسناد و مدارک مربوط را دراختیارآنها قرار خواهند داد ، ضمناً در صورت بروز هرگونه اشکال دراین خصوص اعم از حقوقی و اجرائی و اداری ، حسابرسان مذکور     می توانند حسب مورد به معاونتهای سازمان امورمالیاتی کشور جهت رفع اشکال مراجعه نمایند .

بسمه تعالی  

گزارش حسابرسی مالیاتی موضوع ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم  

مقدمه و حدود رسیدگی

۱- اظهارنامه مالیاتی ، ترازنامه ، صورت سود و زیان و جداول پیوست آن مربوط به مودی ……………………………………….                     برای سال مالی منتهی به……………./……………/…………۱۳ که توسط هیات مدیره آن تهیه و تایید شده ، مورد حسابرسی مالیاتی

این ……………………………………..قرار گرفته است . مسئولیت این…………………………………….. اظهار نظر نسبت به کفایت اسناد و مدارک حسابداری مودی برای امر حسابرسی مالیاتی ، تعیین درآمدمشمول مالیات و اظهار نظر نسبت به کسر و پرداخت مالیاتهای تکلیفی طبق مقررات مربوط ، به اتکای رسیدگی های انجام شده جهت تهیه گزارش حسابرسی مالی مورخ……../………./…….۱۳ این…………………………………….. نسبت به صورتهای مالی و نیز بر اساس حسابرسی مالیاتی انجام شده نسبت به اسناد و مدارک و دفاتر قانونی مودی است.

۲- حسابرسی این ……………………………………..بر اساس مفاد قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶ و اصلاحیه بعدی و همچنین اصلاحیه مصوب ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ و مقررات مربوط ، استانداردهای حسابرسی ، مصوبات سازمان امور مالیاتی کشور و دستورالعمل حسابرسی انجام شده است.

مبانی رسیدگی مزبور ایجاب می کند که این …………………………………….. حسابرسی را چنان برنامه ریزی و اجرا کند که اطمینان معقول در نیل به اهداف حسابرسی مالیاتی در اجرای مقررات ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم به شرح بند یک فوق به دست آید.

این حسابرسی از جمله شامل رسیدگی به شواهد و مدارک پشتوانه مبالغ و اطلاعات مندرج در مستندات مزبور و در انطباق با مفاد قانون فوق الذکر است ، به گونه ای که همراه با سایر رسیدگی ها ، مبنای معقول برای اظهار نظر فراهم آورد.

قسمت اول :توضیحات مربوط به مودی

۱- مشخصات مودی طبق مدارک رسمی

۲- نشانی:

۱ -۲- نشانی اقامتگاه قانونی / فعالیت های شغلی:

………………………………………………………….. تلفن :…………………………………..کد پستی :…………………………

۲-۲- نشانی محل فعالیت یا کارخانه:

…………………………………………………………………… تلفن :…………………………………..کد پستی :…………………………..

۳- سایر مشخصات مؤدی

شرح	کارت بازرگانی	پروانه تاسیس	بهره برداری	پروانه کسب	سایر مجوزها
شماره
تاریخ

۴-  اطلاعات مربوط به ارائه قرار داد حسابرسی مالی و مالیاتی به اداره امور مالیاتی  :

نوع قرارداد	شماره قرارداد	تاریخ انعقاد قرارداد	مبلغ قرارداد	شماره وتاریخ رسیداداره امور مالیاتی
گزارش حسابرسی مالی
گزارش حسابرسی مالیاتی

۵-ذکر انواع فعالیت مودی و تاریخ شروع آن طبق مدارک:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

۶- نوع شخصیت حقوقی:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

۷- - بررسی میزان ‌سرمایه با ذکرسرمایه پرداخت شده ‌و ذکرتغییرات حاصله درطی سال ‌مورد ‌رسیدگی و حق تمبرپرداختی،درصورت کاهش سرمایه ذکر اینکه قبلاً از محل اندوخته ها و یا طبق مقررات  ماده ۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع کشور  مصوب ۲۶/۵/ ۸۲ افزایش سرمایه صورت گرفته‌است یا خیر؟ و تعیین اثرات مالیاتی در‌‌صورت کاهش سرمایه.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………

۸- اسامی‌مدیران‌شخص‌حقوقی‌وصاحبان ‌امضاء ‌مجاز(موظف،غیرموظف)‌با ذکرتعداد و ‌درصد‌سهام ‌و یا سهم الشرکه:

ردیف	نام خانوادگی	ش  ملی	سمت	تداد سهام	درصدسهم	ردیف	نام خانوادگی	ش ملی	سمت	تدادسهام	درصد سهم

۹- تعداد شعب                                                        نشانی

- تعداد نمایندگی                                                      نشانی

……………………………………………………………………………………………………………………………………

- تعداد فروشگاهها                                                     نشانی

((منظور‌از نمایندگی‌دراین‌ بند ‌عبارتست از دفاتر‌کاری‌ متعلق‌ به‌ شرکت‌که درنقاطی‌خارج ‌‌از‌ محل ‌‌‌فعالیت یا اقامتگاه قانونی شرکت واقع است و بعنوان شعبه به ثبت نرسیده‌است))

قسمت دوم: اطلاعات مربوط به اظهارنامه و سوابق مالیاتی:

۱- سال مالی مؤسسه / شرکت  از ……………….………..تا………..………………….می‌باشد که عملکرد مورد‌ رسیدگی سال……………….می‌باشد.

۲-مشخصات اظهارنامه،ترازنامه وصورت حساب سود و زیان تسلیم شده: مبالغ به ریال

تاریخ تسلیم    اظهارنامه/ ترازنامه و حساب سودوزیان	شماره وارده به دفتر اداره امور مالیاتی	جمع کل فروش و سایر درآمدهای ابرازی	سود (زیان) ابرازی		درآمد مشمول مالیات ابرازی	مالیات اظهار شده
			سود	زیان

۳-اطلاعات مالیاتی مربوط به پنج سال اخیر مبالغ به ریال

سال مالیاتی	قیمت تمام شده فروش رفته    ( کالا یا خدمات )	فروش سالانه    (کالا یا خدمات)	نحوه    رسیدگی	سود (زیان)اظهارشده	درآمد مشمول مالیات (زیان)قطعی/تایید شده	مالیات    قطعی شده

۴- در صورتی که قسمتی از سهام واحد مورد رسیدگی متعلق به دولت می باشد صورت ریز سهامداران حقوقی به تاریخ برگزاری مجمع عمومی جهت تصویب صورتهای مالی دوره مورد رسیدگی با ذکر درصد سهام متعلقه ضمیمه و در خصوص دولتی یا غیر دولتی بودن آن اظهار نظر شود. …………………………………………………………………………………………………………………………………………قسمت سوم : توضیحات مربوط به دفاتر و اسناد و مدارک و مندرجات آنها

۱- فهرست ومشخصات دفاتر سال مورد رسیدگی

الف:فهرست دفاتر مأخوذه از اداره ثبت شرکتها برای سال مالی مورد رسیدگی

دفتر روزنامه پلمپ شده شماره                     تاریخ                 محل ثبت                  تعداد              جلد ………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

دفتر کل پلمپ شده شماره                          تاریخ                  محل ثبت                  تعداد              جلد   ……………………………………………………………………………………………………………………………………

شماره و تاریخ قبض پرداخت ثبت پلمب دفاتر در اداره ثبت شرکتها ………………………………………………………………………….

ب: سایر دفاتر ارائه شده شامل دفاتر معین با ذکر نام و مشخصات دفتر وتعداد آن

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

ج: سیستم‌ حسابداری و نرم افزارهای مورد استفاده در حسابداری  با ذکر نام و تاریخ شروع استفاده از سیستم :

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

۲-ذکر اینکه مفادآئین‌نامه موضوع تبصره ۲ ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم  در تحریر و نگهداری دفاتر رعایت گردیده‌است.